آموزش نصب هم‌زمان لینوکس و ویندوز 11 (Dual Boot)
ورود به دنیای لینوکس می‌تواند کمی ترسناک به نظر برسد. بالاخره، باید با مجموعه‌ای از دستورات ترمینال، محیط‌های دسکتاپ و برنامه‌های جدید آشنا شویم. خوشبختانه، فرآیند نصب لینوکس از روزهای ابتدایی خود، یعنی زمانی که نصاب‌های متنی در اواخر دهه ۱۹۹۰ (مانند Debian و Slackware) رایج بودند، پیشرفت زیادی کرده است. در اوایل دهه ۲۰۰۰، توزیع‌هایی مانند Corel Linux و Mandrake با نصاب‌های گرافیکی، کار را آسان‌تر کردند. از دهه ۲۰۱۰ به بعد، نصاب‌های گرافیکی پیشرفته‌تری ارائه شده‌اند که تجربه‌ای ساده‌تر و مطمئن‌تر را هنگام آزمایش لینوکس فراهم می‌کنند.ورود به دنیای لینوکس معمولاً از دو راه انجام می‌شود. یکی استفاده از رایانه‌های تک‌برد مانند Raspberry Pi و دیگری روش سنتی‌تر نصب دوگانه (Dual Boot)، که در آن ویندوز و لینوکس روی یک دستگاه، اغلب روی یک درایو، نصب می‌شوند. با استفاده از مدیر بوت GRUB، می‌توان هنگام روشن کردن رایانه بین این دو سیستم‌عامل یکی را انتخاب کرد.
در این راهنما، نحوه نصب دوگانه لینوکس و ویندوز را با استفاده از Ubuntu و Windows 11 یاد خواهیم گرفت. این مراحل برای Windows 10 نیز مشابه هستند.
ساخت USB قابل بوت برای نصب لینوکس
توزیع‌های لینوکس معمولاً به‌صورت فایل ISO دانلود می‌شوند. (ISO در ابتدا به تصاویر دیسک‌های CD/DVD اشاره داشت.) این فایل شامل یک نسخه زنده (Live) از سیستم‌عامل لینوکس است که می‌توان آن را روی رایانه تست کرد.
برای استفاده از ISO در سیستم‌هایی که از UEFI و Secure Boot پشتیبانی می‌کنند، باید از ابزار Rufus استفاده کنیم. Rufus یک نرم‌افزار رایگان و محبوب است که فایل‌های ISO را روی فلش USB نوشته و آن را برای نصب لینوکس آماده می‌کند.
هدف ما ایجاد یک فلش USB بوت‌پذیر حاوی سیستم‌عامل لینوکس موردنظرمان است. برای این کار، توصیه می‌شود که ظرفیت فلش حداقل ۸ گیگابایت باشد.
ابزارهای موردنیاز برای این پروژه
●یک رایانه با ویندوز 10 یا 11
●یک فلش USB با ظرفیت ۸ گیگابایت یا بیشتر.
●فایل ISO یک توزیع لینوکس (در این راهنما از Ubuntu استفاده می‌کنیم).
1. دانلود و نصب Rufus: ابتدا Rufus را برای سیستم‌عامل خود دانلود و نصب کنید.
2. اتصال فلش USB: فلش ۸ گیگابایتی یا بزرگ‌تر را به رایانه متصل کرده و Rufus را اجرا کنید.
3. انتخاب فلش USB: در قسمت Device، فلش USB خود را انتخاب کنید. سپس روی گزینه SELECT کلیک کرده و فایل ISO سیستم‌عامل لینوکس که می‌خواهید نصب کنید را انتخاب کنید. در این راهنما، ما Ubuntu 22.04.1 را انتخاب کرده‌ایم.
4. انتخاب طرح پارتیشن GPT: طرح پارتیشن GPT را انتخاب کرده و روی دکمه START کلیک کنید تا سیستم‌عامل به فلش USB نوشته شود. GPT جدیدترین طرح پارتیشن است و برای نصب Ubuntu روی سیستم‌های UEFI ضروری است. این طرح به‌تدریج در حال جایگزینی با MBR است.
5. زمانی که از شما خواسته شد، گزینه “Write in ISO image mode” را انتخاب کرده و روی OK کلیک کنید.
6. مطالعه و درک پیام‌ها: پیام‌ها را با دقت بخوانید و مطمئن شوید که سیستم‌عامل لینوکس به درایو صحیح نوشته می‌شود. اگر اشتباهی مرتکب شوید، قابل بازگشت نخواهد بود.
7. روی CLOSE کلیک کنید تا از Rufus خارج شوید و سپس فلش USB را از رایانه جدا کنید.
نحوه نصب لینوکس برای سیستم دوگانه (Dual Boot)
نصاب لینوکس پیشرفت زیادی کرده است. دوران رابط‌های کاربری ترسناک گذشته است و اکنون نصاب‌های دعوت‌کننده و آسان برای استفاده جایگزین آنها شده‌اند که شما را در طی فرآیند نصب راهنمایی می‌کنند. ما از نصاب Ubuntu 22.04.1 برای تقسیم درایو 256GB NVMe به دو قسمت استفاده خواهیم کرد، به‌طوری‌که ویندوز و اوبونتو فضای کافی برای نصب دوگانه ساده داشته باشند. سپس یک نصب معمولی اوبونتو را دنبال خواهیم کرد.
1. فلش USB را به رایانه متصل کرده و از آن بوت کنید. هر رایانه کمی متفاوت است، برخی از آنها کلید تابع برای انتخاب دستگاه بوت را ارائه می‌دهند، برخی دیگر باید از طریق BIOS انتخاب شوند.
2. از منوی GRUB گزینه “Try or Install Ubuntu” (یا توزیع لینوکس مورد نظر شما) را انتخاب کرده و Enter را فشار دهید. منوی GRUB یک منوی بوت سفارشی است که در دستگاه‌های لینوکس استفاده می‌شود. این منو همچنین می‌تواند به‌صورت سفارشی برای نمایش یک تصویر پس‌زمینه تنظیم شود.
3. زمانی که از شما خواسته شد، روی Try Ubuntu کلیک کنید تا سیستم‌عامل به‌عنوان یک “Live Distro” در RAM بارگذاری شود. Live Distroها نسخه‌هایی از سیستم‌عامل هستند که به ما اجازه می‌دهند بدون ایجاد تغییرات در سیستم، آن را روی رایانه‌مان آزمایش کنیم. این توزیع‌ها همچنین به‌عنوان دستگاه‌های بازیابی برای بوت کردن رایانه‌های خراب مفید هستند.
4. سخت‌افزار خود را آزمایش کنید تا مطمئن شوید که همه‌چیز به درستی کار می‌کند. قبل از ادامه، صدای سیستم، Wi-Fi، Bluetooth و سایر اجزا را بررسی کنید.
5. روی آیکون Install دوبار کلیک کنید تا برنامه نصاب اجرا شود.
6. زبان خود را انتخاب کرده و روی Continue کلیک کنید.
7. چیدمان صفحه‌کلید مورد نظر خود را انتخاب کرده و روی Continue کلیک کنید.
8. نصب معمولی را انتخاب کرده و به‌صورت اختیاری نرم‌افزارهای شخص ثالث را نصب کنید، سپس روی Continue کلیک کنید. نرم‌افزارهای شخص ثالث شامل درایورها و برنامه‌هایی هستند که ممکن است با مجوز باز لینوکس شما مطابقت نداشته باشند. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری کسب کنید، وب‌سایت توزیع لینوکس انتخابی خود را بررسی کنید.
9. گزینه “Install Ubuntu alongside Windows Boot Manager” را انتخاب کرده و روی Continue کلیک کنید. هر گزینه دیگری ممکن است محتویات درایو را به‌طور کامل حذف کند یا نیاز به پیکربندی دستی داشته باشد، بنابراین باید دقت زیادی داشته باشید.
10. مطمئن شوید که درایو صحیح انتخاب شده است و از نوار لغزنده وسط برای تنظیم میزان فضای اختصاص داده شده به هر سیستم‌عامل استفاده کنید.
11. روی Continue کلیک کنید تا تغییرات به دیسک نوشته شوند. قبل از ادامه، مطمئن شوید که همه‌چیز درست است، زیرا تغییرات اعمال شده در این مرحله به‌راحتی قابل بازگشت نیستند.
12. زمانی که از شما خواسته شد که آیا مطمئن هستید، روی Continue کلیک کنید.
13. موقعیت خود را تنظیم کرده و روی Continue کلیک کنید.
14. حساب کاربری خود را تنظیم کرده، نام واقعی، نام رایانه، نام کاربری و یک رمز عبور قوی وارد کنید. زمانی که آماده شدید، روی Continue کلیک کنید.
نصب چند دقیقه زمان خواهد برد تا کامل شود.
15. روی Restart Now کلیک کنید تا رایانه شما راه‌اندازی مجدد شود.
16. فلش USB را از رایانه جدا کرده و زمانی که از شما خواسته شد، Enter را فشار دهید.
اولین نصب سیستم دوگانه لینوکس
بوت اول سیستم دوگانه لینوکس نیاز به تنظیمات جزئی در BIOS دارد. ما باید به سیستم بگوییم که از نصب لینوکس بوت کند، که منوی GRUB را بارگذاری خواهد کرد. از آنجا می‌توانیم سیستم‌عاملی که می‌خواهیم از آن بوت کنیم را انتخاب کنیم. هر BIOS کمی متفاوت است، بنابراین از این مراحل به‌عنوان یک راهنمای عمومی استفاده کنید و برای اطلاعات دقیق‌تر به دفترچه راهنمای مادربورد خود مراجعه کنید.
1. منوی BIOS خود را باز کنید.
2. منوی بوت را انتخاب کنید.
3. اولویت‌های درایو UEFI NVMe BBS را انتخاب کنید.
4. گزینه بوت 1 را به نصب لینوکس تنظیم کنید.
5. بررسی کنید که تغییرات اعمال شده باشد، سپس تنظیمات را ذخیره کرده و از BIOS خارج شوید.
6. سیستم حالا به GRUB بوت خواهد شد، سیستم‌عامل لینوکس خود را انتخاب کرده و Enter را فشار دهید. اگر 10 ثانیه در GRUB باقی بمانیم، گزینه پیش‌فرض معمولاً لینوکس انتخاب خواهد شد.
7. به دسکتاپ لینوکس بوت کنید و بررسی کنید که همه چیز درست باشد.
8. به GRUB بازگشت کرده و Windows را انتخاب کنید تا بررسی کنید که همه چیز به درستی کار کند.
نصب سیستم دوگانه لینوکس و ویندوز برای سیستم‌های گیمینگ: نکات و تنظیمات ویژه
اگر قصد دارید سیستم دوگانه لینوکس و ویندوز را روی یک سیستم گیمینگ راه‌اندازی کنید، برخی نکات خاص وجود دارد که باید به آنها توجه کنید. این نکات بیشتر به عملکرد بالاتر سخت‌افزار، تنظیمات درایورها و تنظیمات BIOS/UEFI مربوط می‌شود. در ادامه به بررسی این نکات می‌پردازیم:
1. درایوهای سریعتر برای بوت و ذخیره‌سازی
سیستم‌های گیمینگ معمولاً از درایوهای SSD یا NVMe برای بوت و ذخیره‌سازی استفاده می‌کنند که سرعت بالاتری نسبت به هارد دیسک‌های معمولی دارند. هنگام تنظیمات BIOS، مطمئن شوید که درایو NVMe یا SSD شما به درستی به‌عنوان درایو بوت انتخاب شده است تا بتوانید از سرعت بالای آن بهره‌برداری کنید.
2. نصب درایورهای گرافیکی و پردازشی
برای استفاده از کارت گرافیک‌های پیشرفته مانند NVIDIA یا AMD، باید درایورهای مخصوص لینوکس را نصب کنید. برخی از توزیع‌های لینوکس مانند Ubuntu به‌طور خودکار درایورهای گرافیکی را نصب می‌کنند، اما در برخی موارد باید به‌صورت دستی این درایورها را دانلود و نصب کنید. این مرحله برای اطمینان از عملکرد بهینه در بازی‌ها بسیار مهم است.
3. تنظیمات BIOS/UEFI برای بهینه‌سازی عملکرد
سیستم‌های گیمینگ معمولاً ویژگی‌های خاصی در BIOS/UEFI دارند که به بهینه‌سازی عملکرد سخت‌افزار کمک می‌کنند. به‌عنوان مثال، می‌توانید تنظیمات XMP (Extreme Memory Profile) یا Fast Boot را بررسی کنید تا از عملکرد بهتر حافظه و بوت سریعتر بهره‌مند شوید. تنظیمات مربوط به پردازنده و کارت گرافیک نیز باید به‌درستی انجام شود.
4. هماهنگی با ویندوز
اگر قصد دارید بازی‌ها را در ویندوز اجرا کنید، حتماً از صحیح بودن تنظیمات GRUB و اطمینان از بوت صحیح ویندوز در کنار لینوکس مطمئن شوید. این مرحله برای جلوگیری از بروز مشکلات در هنگام انتخاب سیستم‌عامل هنگام بوت ضروری است.
با رعایت این نکات، می‌توانید یک سیستم دوگانه لینوکس و ویندوز راه‌اندازی کنید که به‌طور بهینه برای بازی‌ها و کاربردهای گرافیکی سنگین تنظیم شده باشد.
یک نکته طلایی برای سیستم‌های گیمینگ: هماهنگی و بهینه‌سازی مستمر
نکته‌ای که در سیستم‌های گیمینگ بسیار اهمیت دارد، بهینه‌سازی مستمر است. حتی پس از نصب سیستم دوگانه و راه‌اندازی ویندوز و لینوکس، ممکن است نیاز به تنظیمات و به‌روزرسانی‌های منظم داشته باشید. دنیای گیمینگ و نرم‌افزارهای لینوکس در حال پیشرفت و تغییر هستند، بنابراین اطمینان حاصل کنید که درایورها و نرم‌افزارهای شما همیشه به‌روز باشند.
علاوه بر این، برای دستیابی به بهترین تجربه گیمینگ، ممکن است بخواهید درایورهای لینوکس خود را به‌طور مداوم بررسی کنید تا از بهبود عملکرد و سازگاری با بازی‌های جدید بهره‌مند شوید. در این راستا، انجمن‌ها و منابع آنلاین لینوکس و ویندوز می‌توانند بسیار مفید واقع شوند. در نهایت، تجربه و تنظیمات شخصی شما می‌تواند به‌طور مستقیم تأثیرگذار بر کیفیت بازی‌ها و عملکرد سیستم گیمینگ شما باشد.
پس فراموش نکنید که بهترین تجربه گیمینگ همیشه نتیجه توجه به جزئیات، بهینه‌سازی‌های مستمر، و نگهداری دقیق سیستم است.
